Voorproefje: de nieuwe expo over Aboriginal kunst
Wie wil zien hoe traditie de dag van vandaag verder leeft, moet zeker naar de expo BEFORE TIME BEGAN in het Museum Kunst & Geschiedenis (Brussel) gaan. Anders dan westerse hedendaagse kunst zijn de Aboriginal kunstwerken van de expo niet geïnspireerd op ver vervlogen tijden: ze zijn een directe verderzetting van een eeuwenoude cultuur. Op zaterdag 19 februari kom je tijdens het dagevenement van Davidsfonds Academie meer te weten over Aboriginal kunst en cultuur. Wij geven je alvast een voorproefje.
Tekst: Marjolein Goris
De rode draad doorheen de tentoonstelling is het Aboriginal geloof: de Droomtijd. (Lees je hier graag meer over, neem dan een kijkje in Het Accent.) Dat geloof is al duizenden jaren oud, maar blijft vandaag voortleven. Laat je echter niet misleiden door vooroordelen, want het betekent niet dat Aboriginals primitief zijn. Hun kennis over het land en het klimaat reikt vaak verder dan die van Westerlingen.
Kennis verloren
Wist je dat de bosbranden van 2018 in Australië voorkomen hadden kunnen worden als de Australiërs het land zouden beheren zoals de Aboriginals dat al eeuwen doen? Met werktuigen, zoals speerwerpers en boemerangs, woelen ze aarde om of laten ze stukken land gecontroleerd verbranden. Dat zorgt ervoor dat er geen allesvernietigende bosbranden ontstaan. In het eerste deel van de expo vind je al deze mooi versierde werktuigen, zoals speerwerpers, boemerangs en speren. Ze dienden dus zeker niet alleen om mee te jagen, maar ook om het land te beheren. Het lijkt wel alsof je duizenden jaren in de tijd terugkijkt. Niets is minder waar. De expo bevat vooral hedendaagse kunst van 1970 tot nu. Helemaal geen oude boemerangs dus.
Droomwezens
De Aboriginals zijn verdeeld in verschillende clans en iedere clan heeft zijn eigen verhaal over de schepping. Maar er is één grote gemene deler in al die verhalen: de verwijzing naar ‘Droomwezens’ (zie: Het Accent). Het is de rode draad die in alle schilderijen terugkomt. Mijn favoriete kunstwerken in de expo zijn dan ook de verschillende Droomwezens op houten panelen. De ene keer nemen ze de vorm aan van dieren die leven in het Australische landschap, zoals krokodillen, kangoeroes of schildpadden, de andere keer zijn het reuzen of mensen. Bovendien is het intrigerend om doorheen de kunstwerken de verschillende legendes van de clans te ontdekken. De Aboriginalcultuur is immers verrassend veel diverser dan we denken .
Nieuwe materialen
De jongere generatie kunstenaars gebruikt ook andere materialen in hun kunst. Behalve op houten panelen schilderen ze op doek of op andere materialen en creëren ze installaties. Zo domineert een reusachtige wervelwind gemaakt van niet minder dan 1500 speren het tweede deel van de expo. De wervelwind stelt de kupi kupi voor, een symbool uit de Anangu maatschappij voor de afgestorvenen, maar ook voor de huidige maatschappij waarvan de toekomst onvoorspelbaar is. Ondanks de introductie van nieuwe materialen, blijft het respect voor tradities zichtbaar in ieder kunstwerk. Het verhaal van de Droomtijd, de Droomwezens en culturele legendes, verhalen en tradities worden voortgezet.
Geciviliseerd
In het laatste deel wandel je door de fototentoonstelling Civilised van Michael Cook. Die toont Aboriginals in Westerse kostuums uit de tijd van de kolonisatie van Australië (17e-18e eeuw). Een duidelijke maatschappijkritiek op het inaccurate beeld dat we hebben van de Aboriginal cultuur. Wat maakt de ene persoon geciviliseerd en de andere niet? Zijn het de kleren die men draagt? Aboriginals hebben respect voor traditie en eeuwenoude cultuur, wat hen allesbehalve ongeciviliseerd maakt. Integendeel zelfs, wie toegang heeft tot eeuwenoude kennis, leeft in een veel rijkere wereld. Kijk maar naar de desastreuze bosbranden. We kunnen nog heel wat leren van de Aboriginals …
Kom meer te weten over Aboriginal cultuur en kunst tijdens het dagevenement van Davidsfonds Academie op zaterdag 19 februari. Neem een kijkje op davidsfondsacademie.be om je in te schrijven. Lees ook het artikel over de Droomtijd in Het Accent.
