Opera in Riga: muziek om van te snoepen
In Riga, de hoofdstad van Letland, vindt elk jaar het Riga Opera Festival plaats. En da’s niet toevallig, want Richard Wagner was er ooit muziekdirecteur en daar zijn de inwoners zeer trots op. Ze eren zijn gedachtenis dan ook met sterke muzikale producties. Het jaarlijkse operafestival trekt volle zalen, van Riganen zelf tot bezoekers van over de hele wereld.
Tekst: Cecilia Coppens
Dit jaar vindt het Riga Opera Festival plaats van 5 t.e.m. 16 juni en kun je ernaartoe met een Davidsfonds Cultuurreis. Op het programma staan Der fliegende Holländer en Dialogues des Carmélites. Heb je nog nooit van deze opera’s gehoord of ben je vergeten waar die precies over gaan? Wij helpen je op weg!
Der fliegende Holländer
Componist: Richard Wagner
Première: 2 januari 1843 in de Semperoper in Dresden
Bekend van:
- de ouverture
- de ballade van Senta, een personage dat het verhaal van de Hollander vertelt
- de monoloog van de Hollander, een scène waarmee bekende baritons zich graag profileren
Weetje: Het is vooral dankzij deze opera dat de sage over het spookschip De Vliegende Hollander bekendheid heeft gekregen. Denk bijvoorbeeld aan de rol van de vliegende Hollander in de filmreeks Pirates of the Caribbean en de gelijknamige attractie in het pretpark Efteling
Verhaal: Het verhaal gaat terug op een oude legende uit de 17de eeuw, waarbij een Nederlandse kapitein bezeten is door het idee om Kaap de Goede Hoop (het meest zuidelijke punt van Afrika) in één keer te kunnen ronden zonder aan land te gaan. Maar dat is een zeer gevaarlijk gebied, waar warm en koud water bij elkaar komen en er vaak verschrikkelijke stormen zijn. Hij probeert het toch en brengt zo zichzelf en zijn bemanning in gevaar. Op het ergste moment van de storm roept hij de duivel aan, die hem en zijn schip redt op één voorwaarde: hij zal voor altijd op de wereldzeeën rondvaren – als een spook. Eén keer per zeven jaar mag hij kort aan land komen. Als hij er dan in slaagt een vrouw te vinden die bereid is hem trouw te blijven tot de dood, is hij gered en kan hij vredevol sterven. Senta, de dochter van een voornaam man, raakt gefascineerd door de Hollander en wil hem helpen. Maar zij wordt tegengewerkt door Erik en opgesloten …
Plaats binnen Wagners oeuvre: In Wagners werk komen twee thema’s telkens terug. Enerzijds de man die zichzelf in moeilijkheden brengt en gered moet worden door een vrouw. Anderzijds de vrouw die zich opoffert voor een man. Diezelfde thema’s komen ook terug in Tannhäuser, Parsifal, Lohengrin, en in zekere zin ook bij Tristan & Isolde en Siegfried.
Dialogues des Carmélites
Componist: Francis Poulenc
Première: 26 januari 1957 in La Scala in Milaan
Bekend van: Dialogues des Carmélites is geen opera met bekende aria’s zoals dat bij Mozart en Puccini het geval is. Maar de muziek is erg toegankelijk en spreekt tot de emoties. Poulenc is een neoklassiek componist en hergebruikt compositietradities uit het verleden. Altijd laagdrempelig en nooit chaotisch dus.
Bekijk hier een trailer van een uitvoering van de Royal Opera House in Londen. En hier hoor je enkele fragmenten uit de opera:
Weetje: De opera Dialogues des Carmélites is gebaseerd op een waargebeurd verhaal! Op het einde van de 18de eeuw werd een klooster van karmelietessen onder het schrikbewind van Robespierre collectief gearresteerd en naar de guillotine gebracht. Een van de nonnen wist te ontsnappen en overleefde het drama. Zij vertelde vlak voor haar dood het verhaal van haar ontsnapping, dat is opgetekend en waarvan later door de Duitse schrijver Gertrud von Le Fort een roman is gemaakt, Die Letzte am Schafott.
Verhaal: De opera zoomt in op Blanche, een van de novicen, die in doodsnood moet kiezen tussen vluchten en zichzelf redden of haar zusters trouw blijven en sterven.
Plaats binnen Poulencs oeuvre: Dialogues des Carmélites is Poulencs magnum opus voor theater. Hij componeerde ook nog Les Mamelles de Tirésias, maar dat is meer een komedie. Hij is wel nog bekend van zijn ander werk, zoals piano- en kamermuziek, liederen, balletten en religieuze muziek.
_____
Zin gekregen om deze opera’s eens in het echt mee te maken? Ga dan mee op muziekreis naar het Riga Opera Festival! Klik hier om het reisprogramma te bekijken.
Geen zin of tijd om mee op reis te gaan? Dialogues des Carmélites kun je op zaterdag 11 mei live meemaken vanuit de New York Metropolitan Opera in een Kinepolis bioscoop met Opera in de Cinema. Klik hier voor meer informatie.
Dit artikel is gebaseerd op een interview met operakenner en reisleider Johan Uytterschaut.
