De helden en schurken van Fatinha Ramos
Jeugdboekenmaand! Een hele maand die in het teken staat van kinder- en jeugdboeken, wat een feest. Dit jaar is het overkoepelende thema helden en schurken, met niemand minder dan superheldin Fatinha Ramos als ambassadeur. En oh ja, ze is ook illustrator natuurlijk. Speciaal voor de jeugdboekenmaand gingen wij eens met haar praten. Over boeken, tekenen en de helden en schurken die in ons schuilen.
Dag Fatinha, jij bent ambassadeur voor de jeugdboekenmaand. Hoe is dat zo gekomen?
“Ik werd uitgenodigd door Iedereen Leest om meter te zijn, een hele eer. Ik wilde dat graag doen, want het ligt in lijn met wat ik doe. Ik illustreer, ik maak kinderboeken en daar wil ik als meter van de jeugdboekenmaand nog meer deel van uitmaken.”
Het thema van de jeugdboekenmaand is helden en schurken. Wie is jouw favoriete held of schurk?
“Dat is een goede vraag. Ik vond de verhalen van de X-Men altijd wel leuk, die strip van Marvel. Dat waren altijd toffe helden voor mij. Vooral de Wolverine. Maar die zijn niet direct voor kinderen bedoeld, denk ik. Ik moet wel zeggen, ik heb nooit echt helden-helden gehad, of heldinnen. Dat is misschien vreemd, misschien niet. (lacht) Voor mij is het vooral belangrijk dat kinderen zichzelf zien als helden. En schurken kunnen ook inspirerend zijn.”
“Verder keek ik vooral op naar mijn oudste broer. Ik kom uit een familie van kunstenaars en mijn grootvader maakte heel mooie foto’s. En natuurlijk zijn mijn vrienden en de mensen die mij steunen een soort van helden. Maar ik vind ‘held’ een groot woord. Net alsof je die persoon op een voetstuk zet. Ik word zelf niet graag op een voetstuk gezet, en doe dat ook niet met echte mensen, maar er zijn wel mensen die ik bewonder.”
Schurk is dan misschien ook een te groot woord, maar wie zijn de schurken in jouw leven?
“Soms ben ik mijn eigen schurk. Ik kan echt hard zijn voor mezelf. Op het vlak van creatie bijvoorbeeld. Ik ben nooit tevreden of blij met mezelf. Ik zou beter voor mezelf moeten zorgen. Daar ben ik nu mee bezig, maar dat lukt me niet altijd. Ik ben zelfstandige, maar ik zou meer ruimte moeten maken om de heldin in mij meer naar buiten te laten komen. Zelfliefde is de basis van alles.”
“Maar ik denk dat we allemaal onze engelen en demonen hebben. Als ik dan wat hard ben voor mezelf, dan denk ik, het een kan niet zonder het ander. (lacht) Dus als ik de schurk in mij wegdoe, dan doe ik ook het heldendeel weg. Dat is wat mij en iedereen uniek maakt. Je kan er altijd in groeien, maar perfectie bestaat niet.”
Ben je zelf een lezer?
“Niet zoveel als de rest van mijn familie. Mijn broers lezen één boek per week, of zelfs meer, en die weten veel, en ik minder dan ik graag zou willen. Dat is omdat ik constant aan het tekenen ben. Als ik moest kiezen, dan teken ik liever dan dat ik lees. (lacht) Maar lezen is heel belangrijk, dus ik probeer toch wel een lezer te blijven. Ik ben ook jurylid voor de Boon, dus dat maakt de goesting alleen maar groter, omdat het zo leuk is.”
“Ik lees graag inspirerende boeken, zoals biografieën of poëzie. Walt Whitman heb ik bijvoorbeeld heel graag. Of boeken over kunst, over een bepaald iemand. Leren van andere mensen die mij inspireren.”
Neem je wat je leest mee in je tekeningen?
“Natuurlijk, alles rondom mij is een vorm van inspiratie. Ik ben gewoon een soort van spons, als ik eens iets ander doe dan tekenen.”
Wat geef je graag mee aan de kleine lezertjes of tekenaars van nu?
“Als kinderen graag tekenen, dan vind ik dat ze dat moeten blijven doen en nooit meer mogen stoppen. Dat is ook een tip voor de ouders: blijf je kind stimuleren om te blijven tekenen. Veel illustrators en tekenaars zeggen vaak: ik ben beginnen tekenen toen ik vier jaar was. Dat doet er niet toe, want alle kinderen tekenen als ze klein zijn. Dat is op zich niet speciaal. Het belangrijke is: wanneer ben je gestopt met tekenen? Wij hebben allemaal een kind in ons, maar als wij volwassen worden vergeten we dat kind vaak, en dat is jammer. Stoppen met tekenen is een teken dat wij dat kind achtergelaten hebben. En waarom stoppen kinderen met tekenen? Dat komt door meerdere factoren, maar de belangrijkste is angst. Angst stopt ons. Iedereen zit vol angst, behalve kinderen. Als je graag tekent, moet je het blijven doen. Want het belangrijke aan tekenen is het genieten, en door te tekenen kan je je angst overwinnen.”
“Hetzelfde geldt voor lezen: blijven doen, nooit stoppen. Kinderen hebben zoveel verbeelding, dus daar heb ik geen tip voor. Ik denk eerder dat het omgekeerd is: dat kinderen meer tips aan volwassen kunnen geven dan wij aan hen, want de verbeeldingskracht van kinderen is oneindig. Dus op dat vlak wil ik geen tip geven, en zou ik er liever zelf krijgen.”
Had je een favoriet jeugdboek? Wat betekenden boeken voor jou toen jij jong was?
“Ik had veel boeken als kind. Boeken die ik heel leuk vond waren Rupsje nooitgenoeg van Eric Carle en Max en de Maximonsters van Maurice Sendak (Max en de Maximonsters). Dat is al van lang geleden. En De kleine prins ook. Die hebben wel een rol gespeeld, omdat ik die nog altijd heel goed vind en ze inspirerend werken. Als kinderboeken je inspireren, dan blijven ze dat tot je volwassen bent, of je vergeet ze alleszins niet zo snel. Een boek neem je met je mee, je hele leven.”
Je illustreert zelf kinder- en jeugdboeken. Wat geef je mee aan kinderen met je illustraties?
“Ik geef hen verhalen die hen kunnen inspireren, die ze meenemen naar de toekomst toe. En ik wil boeken maken waarbij kinderen kunnen ervaren. Niet 3D of zo, dat bedoel ik niet, maar dat ze dingen leren ervaren door de wereld die ik hen toon. Ik wil dat boeken voor kinderen nu doen wat ze ook voor mij waren. Dat ze zich erin kunnen herkennen, waarmee ze een soort vriend maken.”
“Ik geraak zelf ook geïnspireerd door verhalen die mij raken en waarin ik mezelf kan herkennen. Als ik mezelf er niet in herken, of als het verhaal wordt verteld vanop een afstand of op een koude manier: daar heb ik niets mee. Verhalen moeten mij raken, zodat ik er ook iets aan heb.”
Heb je nog speciale plannen tijdens de jeugdboekenmaand?
“Uiteraard! Er gaat van alles gebeuren in Antwerpen, en ook in de rest van Vlaanderen. En ik ga een aantal workshops en lezingen geven in bibliotheken en scholen. Maart is altijd heel druk, ik denk voor alle illustrators in Vlaanderen, niet alleen voor mij. Ik kijk ernaar uit!”
“Verder wil ik nog even kwijt dat ik heel dankbaar ben voor Davidsfonds en voor uitgever Veerle Moureau. Zij geeft mij altijd nieuwe kansen, de samenwerking verloopt heel vlot en we zitten steeds op dezelfde golflengte. Mijn kleine successen heb ik onder andere te danken aan die samenwerking. Dus bedankt aan Veerle en de uitgeverij, voor al het vertrouwen in mijn talent. Op naar nog veel meer mooie kinder- en jeugdboeken!”
Het nieuwste boek van Fatinha Ramos, in samenwerking met Michael De Cock, is ‘De jongen die graag katten tekent en andere verhalen’. Dat boek koop je hier.
Heb je liever een ander jeugdboek om in je kast te zetten? Doe dan mee met onze winactie en maak kans op de tofste boeken voor elke leeftijd. Meer info vind je hier.
